1

Šta je to PRANJE NOVCA?

U pitanju je aktivnost kroz koju se PRLJAV NOVAC, koji je stečen kriminalnim radnjama (Prodaja droge, šverc, krađa novca,...) uvodi u LEGALNE TOKOVE.

2

Kako je nastao izraz - Pranje novca?

Ovaj izraz je nastao u Sjedinjenim Američkim državama u vreme PROHIBICIJE kada je novac zarađen od ilegalne prodaje proizvedenih i krijumčarenih alkoholnih pića prikazivan od strane kriminalaca kao zarada njihovih LANACA PERIONICA ZA PRANJE VEŠA.

Ovaj izraz za aktivnost uvodenja kriminalno stečenog novca u legalne tokove zadržao se i danas.

3

Koje se mere najčešće preduzimaju kod obveznika po Zakonu o sprečavanju pranja novca radi sprečavanja pranja novca?

Mere koje se najčešće preduzimaju kod obveznika po Zakonu o SPNFT, radi sprečavanja pranja novca su:

- Poznavanje stranke i praćenje njenog poslovanja

- Dostavljanje određenih informacija i dokumenata Upravi za sprečavanje pranja novca

- Osposobljavanje, obrazovanje i usavršavanje zaposlenih za uočavanje nelegalnih aktivnosti vezanih za pranje novca

- Određivanje lica odgovornog za izvršavanje obaveza vezanih za sprečavanje pranja novca kao i njegovog zamenika

- Izrada indikatora, procene rizika i sprovodenje redovne unutrašnje kontrole

4

Koje su to TRANSAKCIJE i PONAŠANJE KLIJENTA koji mogu ukazivati na moguće aktivnosti u vezi sa pranjem novca ?

U pitanju su sledeće TRANSAKCIJE i PONAŠANJE KLIJENTA:

- Klijent obavlja transakcije koje se manifestuju protokom velikih suma KEŠA što nije u skladu sa klijentovim legitimnim biznisom

- Pojava transakcija i aktivnosti klijenata preko računa koji je uglavnom bio PASIVAN.

- Česte uplate depozita i povlačenje vecih količina novca, bez uporišta u legalnom biznisu klijenta

- Česte i neobične transakcije izmedu ličnog i poslovnog računa klijenta

5

Koja dokumenta donosi OBVEZNIK po Zakonu o sprečavanju pranja novca? 

OBVEZNIK po ZOSPNFT donosi i usvaja sledeća dokumenta: 

- Metodologiju za izvršavanje obaveza propisanih Zakona o sprečavanju pranja novca i finansiranja terorizma 

- Program mera i aktivnosti za sprečavanje pranja novca i finansiranja terorizma 

- Program stručnog obrazovanja i usavršavanja zaposlenih kod OBVEZNIKA

6

Kada se donosi Program stručnog obrazovanja i usavršavanja zaposlenih kod obveznika? 

Program se donosi svake godine najkasnije do 15. MARTA tekuće godine za tekuću godinu

7

Koje odluke donosi OBVEZNIK?

- Odluka o imenovanju ovlašćenog lica

- Odluka o imenovanju zamenika ovlašćenog lica

- Odluka o prestanku funkcije ovlašćenog lica

- Odluka o prestanku funkcije zamenika ovlašćenog lica

- Odluka o imenovanju lica odgovornog za primenu Zakona

- Odluka o prestanku funkcije lica odgovornog za primenu Zakona

- Odluka o utvrđivanju indikatora

- Odluka o utvrđivanju procene rizika za klijenta

- Odluka o utvrđivanju procene rizika za obveznika

8

Kome se dostavljaju odluke o imenovanju OVLAŠĆENOG LICA i NJEGOVOG ZAMENIKA?

Odluke o imenovanju OVLAŠĆENOG LICA i njegovog ZAMENIKA obavezno se dostavljaju UPRAVI ZSPN najkasnije u roku od 15 dana od dana donošenja odluke o imenovanju OVLAŠĆENOG LICA i njegovog ZAMENIKA.

Odštampane, potpisane i pečatirane odluke šalju se preporučeno UPRAVI na sledeću adresu:

UPRAVA ZA SPREČAVANJE PRANJA NOVCA

(Odluke o imenovanju ovlašćenog lica i njegovog zamenika)

Masarikova Br.2

11000 BEOGRAD

PAK 112811

Ili putem E-maila : uprava@apml.org.rs

9

Koje uslove moraju da ispunjavaju OVLAŠĆENO LICE i njegov ZAMENIK?

Ovlašćeno lice i njegov zamenik moraju da ispunjavaju sledeće uslove:

- Da nisu pravosnažno osuđivani a kazna nije brisana ili se protiv njih ne vodi krivični postupak.

- Da je stručno osposobljeno za poslove sprečavanja i otkrivanja pranja novca i finansiranja terorizma

- Da poznaje prirodu poslovanja klijenta u oblastima koja su podložna riziku pranja novca ili finansiranja terorizma

10

Koje poslove obavljaju OVLAŠĆENO LICE i njegov ZAMENIK?

Ovlašćeno lice i njegov zamenik obavljaju sledeće poslove u oblasti sprečavanja pranja novca i finansiranja terorizma:

- Staraju se o uspostavljanju, delovanju i razvoju sistema za sprečavanje I otkrivanje pranja novca i finansiranja terorizma

- Obezbeđuju pravilno i blagovremeno dostavljanje podataka Upravi za sprečavanje pranja novca u skladu sa Zakonom.

- Učestvuju u izradi internih akata

- Učestvujuu izradi smernica za vršenje unutrašnje kontrole

- Učestvuju u uspostavljanju i razvoju informatičke podrške

- Učestvuju u pripremi programa stručnog obrazovanja, osposobljavanja I usavršavanja zaposlenih kod obveznika

11

Da li se za OBVEZNIKA smatra OVLAŠĆENO LICE ili njegov ZAMENIK ili lice koje nije zaposleno kod OBVEZNIKA?

Samo lice koje je zaposleno kod OBVEZNIKA može biti imenovano kao OVLAŠĆENO LICE ili ZAMENIK OVLAŠĆENOG lica.  

Lice koje nije zaposleno kod OBVEZNIKA ne može biti imenovano za OVLAŠĆENO LICE, kao ni njegovog ZAMENIKA.

12

Ako OBVEZNIK nema zaposlenog radnika da li mora imenovati OVLAŠĆENO LICE i njegovog ZAMENIKA?

Ako OBVEZNIK nema zaposlenog radnika Vlasnik-OBVEZNIK postaje OVLAŠĆENO LICE i o tome se donosi odluka o imenovanju Vlasnika-OBVEZNIKA za OVLAŠĆENO LICE koja se mora proslediti Upravi za sprečavanje pranja novca u roku od 15 dana od donošenja odluke.

U ovom slučaju nema imenovanja ZAMENIKA OVLAŠĆENOG LICA.

13

Šta je PRIHVATANJE / NEPRIHVATANJE klijenta i kako se sprovodi?

Pre uspostavljanja poslovnog odnosa sa klijentom potrebno je konstatovati sledeće:

- Da li se identitet Vlasnika-Zastupnika može lako odrediti

- Da li je Vlasnik-Zastupnik u vezi sa nezakonitim poslovima ili su članovi kriminalnih ili terorističkih organizacija

- Da li Vlasnik-Zastupnik ima kriminalni dosije

- Da li se Vlasnik-Zastupnik nalazi na listama terorista

- Ako se na drugi način ne može utvrditi koristi se izjava da Vlasnik-Zastupnik nije domaći ni strani funkcioner odnosno da nije u srodstvu sa stranim ili domaćim funkcionerom.

U zavisnosti od napred konstatovanog klijent se PRIHVATA ili NE PRIHVATA odnosno sa klijentom se uspostavlja poslovni odnos ili prekida poslovni odnos.

14

Na koji način OBVEZNIK utvrđuje da li je klijent STRANI ili DOMAĆI FUNKCIONER ili je u srodstvu sa STRANIM ili DOMAĆIM FUNKCIONEROM ?

Ukoliko OBVEZNIK može lako da utvrdi da li je klijent strani ili domaći funkcioner ili ima u srodstvu funkcionera to se konstatuje tokom prihvatanja klijenta a provlači se kroz analizu rizičnosti klijenta.

Ako nemamo saznanje da li je klijent strani ili domaći funkcioner ili da li je u srodstvu sa stranim ili domaćim funkcionerom OBVEZNIK traži od klijenta da potpiše IZJAVU da nije strani ili domaći funkcioner niti da je u srodstvu sa stranim ili domaćim funkcionerom.

Ako klijent neće da da IZJAVU tretira se kao klijent koji je FUNKCIONER odnosno u srodstvu sa FUNKCIONEROM.

15

Šta je definicija FUNKCIONERA?

FUNKCIONER je fizičko lice koje je imenovano u Republici Srbiji ili u drugoj državi kao:

- Predsednik države ili vlade

Ministar

- Zamenik ministra, državni sekretar, pomoćnik ministra

- Narodni poslanik

- Javni tužilac u svim sudovima

- Sudija u svim sudovima

- Član državne revizorske institucije

- Oficir visokog ranga (potpukovnik i viši čin)

- Član organa uprave javnog preduzeća

- Član najvišeg organa političke partije

16

Kako se razvrstava klijent posle analize indikatora i procene rizika?

Na osnovu analize klijenta preko INDIKATORA i PROCENE RIZIKA klijent se razvrstava po stepenima rizika na:

- Nizak rizik

- Srednji rizik

- Visok rizik

17

Kako se utvrđuje praćenje stranke shodno stepenu rizika u koji je stranka svrstana?

Praćenje stranke utvrđuje sam OBVEZNIK preko internog dokumenta, pod nazivom:

PROGRAM ZA PRIMENU MERA I AKTIVNOSTI ZA SPREČAVANJE PRANJA NOVCA I FINANSIRANJA TERORIZMA ZA PRAVNA LICA KOJA SE BAVE USLUGAMA PROMETA I IZDAVANJA NEKRETNINA , koji sam OBVEZNIK propisuje i donosi.

18

Na koji način OBVEZNIK prati stranku u zavisnosti od STEPENA RIZIKA?

U zavisnosti od stepena rizika od pranja novca i finansiranja terorizma koji se utvrdi za stranku tokom analize rizika stranke OBVEZNIK sprovodi posebnu proceduru praćenja stranke, i to:

- NISKO rizična stranka se ne prati posebno i reaguje se samo ukoliko se primeti neka neobičajena transakcija ili se konstatuju odredene promene kod stranke koje mogu da dovedu do promene stepena rizičnosti i tada se posebno pravi procena rizičnosti za takvu stranku.

- SREDNJE rizična stranka se periodično prati svaka tri meseca po mesec dana tako da se svaka tri meseca proveravaju identifikacioni podaci stranke kao i tokom mesec dana se proverava svaka transakcija stranke.kao i provera usaglašenosti poslovanja stranke sa njenim uobičajenim obimom poslovanja

- VISOKO rizična stranka se od momenta utvrdivanja VISOKE RIZIČNOSTI permanentno prati tri meseca od konstatovanja VISOKE RIZIČNOSTI gde se : proveravaju identifikacioni podaci stranke kao i tokom ta tri meseca se proverava svaka transakcija stranke.kao i provera usaglašenosti poslovanja stranke sa njenim uobičajenim obimom poslovanja.

Po isteku tri meseca stranka se naredna tri meseca prati po režimu praćenja stranke sa SREDNJIM RIZIKOM .

Posle toga se stranka ponovo prati po režimu VISOKE RIZIČNOSTI

19

Tokom primene Zakona o SPNFT koje izveštaje sačinjava OBVEZNIK i da li SPINIFT softverski paket sadrži u sebi ove izveštaje?

Obveznik je dužan da sačinjava sledeće izveštaje:

- Izveštaj o izvršenoj UNUTRAŠNJOJ KONTROLI (dostavlja se na zahtev KONTROLNOG ORGANA))

- Izveštaj o izvršenoj OBUCI (dostavlja se na zahtev KONTROLNOG ORGANA))

- GODIŠNJI IZVEŠTAJ (dostavlja se na zahtev KONTROLNOG ORGANA)

Da, SPINIFT sadrži ove izveštaje i automatski se generišu po zahtevu, na vrlo jednostavan i efikasan način...

Pregled svih izveštaja...

20

Šta je to UNUTRAŠNJA KONTROLA i koja je svrha UNUTRAŠNJE KONTROLE?

UNUTRAŠNJA KONTROLA je kontrola koja ima za svrhu sprečavanja, otkrivanja i otklanjanja eventualnih nedostataka u primeni Zakona o sprečavanju pranja novca i finansiranja terorizma.

Pri obavljanju UNUTRAŠNJE KONTROLE OBVEZNIK je dužan da, metodom slučajnog uzorka ili na drugi odgovarajući način vrši provere i testiranje primene sistema borbe protiv pranja novca i finansiranja terorizma i usvojenih procedura.

21

Koliko se puta godišnje kod OBVEZNIKA vrši UNUTRAŠNJA KONTROLA?

Obveznik je dužan najmanje jednom godišnje da izvrši UNUTRAŠNJU KONTROLU kao i uvek kada su prisutne promene u poslovnom procesu OBVEZNIKA (Organizacione promene, promene poslovnih procedura, uvodenje novih usluga...)

22

Šta sadrži izveštaj o izvršenoj UNUTRAŠNJOJ KONTROLI ?

Izveštaj o UNUTRAŠNJOJ KONTROLI sadrži osnovne identifikacione podatke kontrolisanih klijenata (Naziv klijenta, PIB, maticni broj,....), a posebno se iskazuju i opisuju podaci od interesa a koji su navedeni u Pravilniku o metodologiji za izvršavanje poslova u skladu sa Zakonom o sprecavanju pranja novca i finansiranja terorizma i to u članovima 5, 7, 8 Pravilnika

23

Šta sadrži izveštaj o izvršenoj obuci zaposlenih kod OBVEZNIKA ?

Izveštaj o izvršenoj obuci sadrži sledeće podatke:

- Datum održavanja obuke

- Podatke o licima koja su održala obuku

- Kratak opis teme koja je održana

- Spisak zaposlenih koji su prisustvovali obuci

24

Posle prihvatanja klijenta, preko kojih dokumenata se vrši identifikacija klijenta?

Posle prihvatanja klijenta vrši se IDENTIFIKACIJA KLIJENTA.

Identifikacija se vrši uglavnom preko sledećih dokumenata:

- Rešenja klijenta iz APR-a sa potpisom ovlašćenog lica, datuma i vremena uzimanja rešenja.

Ukoliko se rešenje uzima sa sajta APR-a datum i vreme se već nalaze na uzetom rešenju

- Fotokopija važeće lične karte, pasoša ili nekog drugog dokumenta vlasnika privrednog društva ili preduzetnika, sa potpisom ovlašćenog lica, datuma i vremena kada je fotokopija uzeta

- Fotokopija važeće lične karte, pasoša ili nekog drugog dokumenta stvarnog vlasnika privrednog društva ili preduzetnika, sa potpisom ovlašćenog lica, datuma i vremena kada je fotokopija uzeta

- Fotokopija važeće lične karte, pasoša ili nekog drugog dokumenta zakonskog zastupnika kod pravnog lica, odnosno poslovođe kod preduzetnika, sa potpisom ovlašćenog lica, datuma i vremena kada je fotokopija uzeta

- Potpisan ugovor o poslovnom odnosu sa klijentom